Instalacje wodne
Montaż instalacji wodnej.
Woda jest dostarczana do budynku z sieci wodociągowej lub ze studni, a na terenie nieruchomości rozprowadzana jest za pomocą instalacji. W przypadku wody wodociągowej granicą między instalacją a siecią jest wodomierz główny (własność dostawcy wody), w przypadku studni umowną granicą jest pompa nadająca wodzie ciśnienie niezbędne do przemieszczania się w instalacji.
Wodę do każdego piętra doprowadza pion. Odbiorniki wody, tzn. zawory czerpalne oraz baterie połączone są z pionami za pomocą podejść. Aby jednak piony i podejścia stały się sprawnie działającą instalacją, trzeba zamontować ją zgodnie z kilkoma zasadami.
Aby woda mogła płynąć z punktu czerpalnego, musi mieć odpowiednie ciśnienie. Ewentualne przerwy w dostawie (jeśli nie są oczywiście powodowane awarią sieciową) związane są właśnie z niedostatkami ciśnienia w instalacji. Przeważnie jest to powodowane błędami w projektowaniu. Najczęstsze, to przyjęcie zbyt niskich straty ciśnienia podczas przepływu przez rury i armaturę (np. średnice rur są za małe) lub niedoszacowanie użytkowania wody przez mieszkańców. Dlatego tak ważne jest, by w imię źle pojętej oszczędności nie stosować zbyt małych średnic rur.
Woda nie powinna zalegać w podejściach. Oznacza to nie tylko pozostawanie w rurach, ale też zbyt małe prędkości. Zaleganie wody w instalacji może prowadzić do obniżenia jej jakości, rozwoju bakterii typu Legionella, a w przypadku niektórych materiałów grozi uszkodzeniem instalacji. Zaleganiu można zapobiegać na dwa sposoby na etapie projektowania instalacji.
Po pierwsze, odcinki między pionami a punktami czerpalnymi powinny być jak najkrótsze.
Po drugie, trzeba pilnować, by przewody nie były „przewymiarowane”, tzn. nie miały za dużych średnic w stosunku do obliczonych potrzeb – nie należy więc także stosować średnic większych niż przewidziane projektem. Niedotrzymanie tej zasady spowoduje, że woda będzie miała mniejszą prędkość niż zalecana.
Przewody wody ciepłej powinny być prowadzone nad przewodami wody zimnej (odległość powinna wynosić nie mniej niż 10 cm). Jeśli w pomieszczeniu są też przewody gazowe, powinny biec nad przewodem wody ciepłej, podobna zasada dotyczy przewodów elektrycznych.
Przewody można prowadzić po ścianie albo ukryć w bruzdach ściennych. Jeśli przewody mają być prowadzone w ścianie (pod tynkiem lub betonem), należy je umieścić w elastycznej rurze karbowanej typu „peszel”. Osłona zabezpiecza przewody przed uszkodzeniem oraz chroni je przed powstawaniem naprężeń (rury „pracują”).
Trzeba też pamiętać – szczególnie w przypadku instalacji z miedzi lub tworzyw sztucznych – o kompensacji. Ponieważ rury w naturalny sposób wydłużają się pod wpływem temperatury, trzeba umożliwić im tzw. ruch cieplny. Powinny więc być prowadzone z pewnym luzem i umieszczone w specjalnych otulinach. Odcinki przewodów nie powinny być zbyt długie.
Jeżeli przewody mają przechodzić przez ściany lub sufity, nie wolno ich bezpośrednio zabetonować.
Muszą biec w rurach osłonowych (najczęściej jest to rura stalowa lub z PVC), która powinna być o dwie dymensje większa od średnicy rury instalacyjnej.
Takie rozwiązanie umożliwia pracę rur (chodzi szczególnie o ruchy termiczne) oraz zabezpiecza je przed naprężeniami wywołanymi ruchami (osiadaniem) budynku.
Rury powinny biec prostopadle do przegród – tzn. pionowo przez sufity i poziomo przez ściany.
Każdy pion wodociągowy musi być wyposażony w wodomierz i zawór odcinający. Przed wodomierzem domowym (a w przypadku domu – przed domowym) należy zamontować filtr chroniący go przed uszkodzeniem drobnymi cząstkami (piasek, muł, rdza).
Połączenie w instalacjach wodociągowych można realizować na różne sposoby.
Zalecane połączenia rur wodociągowych:
Materiał | Łączenie |
stal ocynkowana | łączniki gwintowane z żeliwa białego na docisk (mufki, trójniki, redukcje, kolana) uszczelniane teflonem, pakułami lub pastami uszczelniającymi |
miedź | lutowanie miękkie, łączniki zaprasowywane |
PE polietylen | zgrzewanie doczołowe, elektrozłączki |
PEX polietylen sieciowany | złączki zaciskowe i gwintowane |
sandwich rury warstwowe | złączki zaprasowywane i gwintowane |
PVC polichlorek winylu | połączenia kielichowe z uszczelką gumową |
PP polipropylen | zgrzewanie doczołowe i polidyfuzyjne |
PB polibutylen | złączki zaciskowe i gwintowane, zgrzewanie polidyfuzyjne |
Bez żadnych zastrzeżeń dopuszczalne jest łączenie przewodów stalowych z przewodami PE za pomocą specjalnych łączników gwintowanych przejściowych stal – PE.
Można łączyć rury miedziane z rurami typu sandwich pod warunkiem zabezpieczenia łącznika przekładką (najczęściej teflonową).
Niewskazane, acz możliwe, jest połączenie rur miedzianych z rurami stalowymi ocynkowanymi. Należy wtedy zachować „zasadę przepływu” – najpierw stal, potem miedź (patrząc w kierunku przepływu), a dodatkowo należy zastosować przekładkę.
Ilość kształtek powinna być możliwie niewielka – nie tylko są one najdroższymi elementami instalacji, ale też powodują największe opory przepływu. Najbardziej problemowymi kształtkami są czwórniki, trójniki (szczególnie rozwiązanie „rozgałęzienie” – rysunek)
Ilość kształtek można zmniejszyć w przypadku rur typu sandwich i miedzianych oraz rur polibutylenowych. Rury metalowe (rury „sandwich” oparte są na aluminium) mogą być gięte, natomiast rury polibutylenowe układa się systemem „kablowym”. Nie można giąć rur stalowych ocynkowanych (uszkadza się powłokę cynku), a nie nadają się do tego rury z tworzyw sztucznych.
Najczęstszym błędem (szczególnie w starych instalacjach) jest przyjęcie zbyt małych średnic. Rozwiązaniem może się okazać wymiana instalacji – można tu skorzystać z materiału, który powoduje mniejsze straty przy przepływie przez rury albo zmienić układ instalacji, by była w niej mniejsza ilość kolan i trójników (są to elementy armatury, w których straty ciśnienia są dość wysokie).